Ἁδριανὸς ἢ τί δουλειὰ ἔχει ἕνα ἰνδικὸ φίδι στὸ Ὀλύμπιον

 

Ὁ Ἁδριανὸς...δέχτηκε κριτικὴ γιὰ τὸ φόνο ἀρκετῶν ἀπὸ τοὺς καλύτερους ἄνδρες κατὰ τὴν ἀρχὴ τῆς βασιλείας τους καὶ πάλι ξανὰ κατὰ τὸ τέλος τῆς ζωῆς του, καὶ γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ κόντεψε νὰ ἀποτύχει στὸ νὰ ἀποθεωθεῖ. Αὐτοὶ ποὺ ἐκτελέστηκαν... στὴν πραγματικότητα εἶχαν μεγάλη ἐπιρροὴ καὶ εἶχαν πλοῦτο καὶ δόξα.

 

Ἡ ζήλεια του γιὰ ὅλους ὅσοι τὸν ξεπερνοῦσαν σὲ κάθε τὶ ἦταν τρομερὴ καὶ προκάλεσε τὴν πτώση πολλῶν, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν πλήρη καταστροφὴ ἀρκετῶν. Γιατὶ, ἐπειδὴ ἤθελε νὰ ξεπεράσει τοὺς πάντες σὲ κάθε τί, μισοῦσε ὅσους εἶχαν ἀποκτήσει ὑπεροχὴ σὲ κάθε πράγμα. Αὐτὸ ἦταν ποὺ τὸν ὁδήγησε νὰ καταλύσει δύο σοφιστές, τὸν Φαβωρίνο τὸν Γαλάτη καὶ τὸν Διονύσιο ἀπὸ τὴ Μίλητο. 

 

Ἐξόρισε καὶ μετὰ θανάτωσε τὸν Ἀπολλόδωρο, τὸν ἀρχιτέκτονα ποὺ εἶχε φτιάξει διάφορα οἰκοδομήματα τοῦ Τραϊανοῦ στὴ Ρώμη -τὸ φόρουμ, τὸ ὠδεῖο καὶ τὸ γυμνάσιο. Ὁ λόγος γι' αὐτὸ ἦταν ὅτι ἦταν ἔνοχος γιὰ κάποιο πλημμέλημα. Ὡστόσο ὁ πραγματικὸς λόγος ἦταν ὅτι κάποτε, ὅταν ὁ Τραϊανὸς τὸν συμβουλευόταν γιὰ τὰ κτήρια, εἶχε πεῖ στὸν Ἁδριανό, ποὺ τοὺς εἶχε διακόψει μὲ κάποια παρατήρηση: “Φύγε, καὶ ζωγράφισε τὶς κολοκύθες σου. Δὲν καταλαβαίνεις τίποτα ἀπὸ αὐτὰ τὰ ζητήματα”. Τότε, ὁ Ἁδριανὸς ἀσκεῖτο στὴ ζωγραφική. Ὅταν λοιπὸν ἔγινε αὐτοκράτορας, μνησικάκησε γι' αὐτὸ καὶ δὲν ἄντεχε τὴν παρρησία τοῦ ἀνθρώπου αὐτοῦ. Τοῦ ἔστειλε τὸ σχέδιο τοῦ ναοῦ τῆς Ἀφροδίτης καὶ τῆς Ρώμης γιὰ νὰ τοῦ δείξει ὅτι ἕνα μεγάλο ἔργο μποροῦσε νὰ γίνει χωρὶς τὴ βοήθειά τους, καὶ ρώτησε τὸν Ἀπολλόδωρο ἐὰν τὸ προτεινόμενο οἰκοδόμημα ἦταν ἱκανοποιητικό. Ὁ ἀρχιτέκτονας ἀπάντησε, πρῶτον, ὅτι ὅσον ἀφορᾶ τὸ ναό, αὐτὸς ἔπρεπε νὰ κτιστεῖ σὲ πιὸ ψηλὸ ἔδαφος καὶ ὅτι ἡ γῆ θὰ ἔπρεπε νὰ ἐκσκαφεῖ ἀπὸ κάτω, ἔτσι ὥστε ὁ ναὸς θὰ φαινόταν πιὸ πολὺ στὴν Via Sacra ἀπὸ τὴν ὑψηλότερη θέση του, καὶ θὰ παρεῖχε χῶρο γιὰ τὰ μηχανήματα στὸ ὑπόγειό του, ἔτσι ὥστε θὰ μποροῦσαν νὰ παραμείνουν ἀπαρατήρητα καὶ νὰ μποῦν στὸ θέατρο χωρὶς κανεὶς νὰ τὸ περιμένει προηγουμένως. Δεύτερον, ὅσον ἀφορᾶ τὰ ἀγάλματα, εἶπε ὅτι φτιάχτηκαν πολὺ ψηλὰ γιὰ τὸ ὕψος τοῦ κυρίως ναοῦ. “Γιατὶ τώρα”, εἶπε, “ἂν οἱ θεὲς θελήσουν νὰ πᾶνε πάνω καὶ νὰ βγοῦν ἔξω ἀπὸ τὸ ναό, θὰ εἶναι ἀνίκανες νὰ τὸ κάνουν”. Ὅταν ἔγραψε αὐτὰ μὲ τέτοια εὐθύτητα στὸν Ἁδριανό, αὐτὸς ἀγανάκτησε καὶ λυπήθηκε ποὺ ὑπέπεσε σὲ τέτοιο σφάλμα ποὺ δὲν μποροῦσε νὰ διορθωθεῖ, καὶ δὲν συγκράτησε οὔτε τὴν ὀργὴ οὔτε τὴ λύπη του, ἀλλὰ φόνευσε τὸν ἄνδρα. Πράγματι, ἡ φύση του ἦταν τέτοια, ὥστε δὲν ζήλευε μόνο τοὺς ζωντανούς, ἀλλὰ καὶ τοὺς νεκρούς. Σὲ κάθε περίπτωση, κατέλυσε τὸν Ὅμηρο καὶ εἰσήγαγε ἀντ' αὐτοῦ τὸν Ἀντίμαχο, τοῦ ὁποίου τὸ ὄνομα προηγουμένως ἦταν ἄγνωστο σὲ πολλούς.  

 

Ὁ Ἀντίνοος...ἦταν εὐνοούμενος τοῦ αὐτοκράτορα καὶ εἶχε πεθάνει στὴν Αἴγυπτο, εἴτε ἐπειδὴ ἔπεσε στὸ Νεῖλο ὅπως ὁ Ἁδριανὸς γράφει, εἴτε, ὅπως εἶναι ἡ ἀλήθεια, ἐπειδὴ προσφέρθηκε σὲ θυσία. Γιατὶ ὁ Ἁδριανός, ὅπως προανέφερα, ἦταν περιεργότατος καὶ ἐπιδιδόταν σὲ μαντεῖες καὶ μαγγανεῖες κάθε εἴδους. Καὶ ἔτσι, τίμησε τὸν Ἀντίνοο εἴτε γιὰ τὸν ἔρωτά του γι' αὐτὸν εἴτε ἐπειδὴ ὁ νεαρὸς ἐθελοντικὰ ἐθανατώθη (ἦταν ἀπαραίτητο μιὰ ζωὴ νὰ χαθεῖ ἑκούσια γιὰ τὴν ἐπίτευξη τῶν σκοπῶν ποὺ εἶχε [ὁ Ἁδριανός])

 

Ὁ Ἁδριανὸς ὁλοκλήρωσε τὸ Ὀλύμπιον στὴν Ἀθήνα, στὸ ὁποῖο στέκει ἕνα ἄγαλμά του, καὶ ἀφιέρωσε ἐκεῖ ἕνα φίδι φερμένο ἀπὸ τὴν Ἰνδία.

Ἐπέτρεψε στοὺς Ἕλληνες νὰ τοὺ ἀνεγείρουν πρὸς τιμήν του ἕνα ἱερὸ ποὺ ὀνομάστηκε Πανελλήνιον.

Ἔδωσε στοὺς Ἀθηναίους...ὅλη τὴν Κεφαλονιά.

Ὁ Ἁδριανὸς μισήθηκε ἀπὸ τὸ λαὸ, ἐξαιτίας τῶν φόνων ποὺ διέπραξε κατὰ τὴν ἀρχὴ καὶ τὸ τέλος τῆς βασιλείας του, ἀφοῦ οἱ δολοφονίες ἦταν ἄδικες καὶ ἀνόσιες.

Δίων Κάσσιος, 69.2.5-6, 3.3-4, 4.1-6, 69.11.2-3, 16.1-2, 23.2. ἔκδ. Dindorf, τ. 4.

Στὴν Κάτω Μοισία ἔμαθε ἀπὸ ἕναν ἀστρολόγο τὴν ἴδια πρόβλεψη γιὰ τὴν μελλοντική του ἐξουσία τὴν ὁποία γνώριζε ἤδη ἀπὸ τὸν θεῖο του, Αἴλιο Ἁδριανό, ἕναν μεγάλο ἀστρολόγο.

 

Ἔγινε εὐνοούμενος τοῦ Τραϊανοῦ κι ὡστόσο, χρωστώντας στὴν δραστηριότητα τῶν φρουρῶν ὁρισμένων ἀγοριῶν τὰ ὁποῖα ὁ Τραϊανὸς ἀγαποῦσε παθιασμένα, δὲν ἦταν ἐλεύθερος ἀπὸ...

Πράγματι, τότε ἦταν ἀγχωμένος σχετικὰ μὲ τὴν στάση τοῦ αὐτοκράτορα πρὸς αὐτόν, καὶ συμβουλεύτηκε τὶς Sortes Vergilianae (βιβλιομαντεία βάσει ἔργων τοῦ Βιργίλιου).

 

Ὅτι δωροδοκοῦσε τοὺς ἀπελεύθερους τοῦ Τραϊανοῦ καὶ διέφθειρε τοὺς εὐνοούμενούς του ἐνόσω σύχναζε στὴν αὐλή, λεγόταν καὶ γενικὰ ἦταν πιστευτό.

 

Χαρακτηρίστηκε ὡς υἱοθετημένος ἀπὸ τὸν Τραϊανὸ μόνο μετὰ τὸ θάνατό του, καὶ τότε μόνο χάρη σὲ ἕνα τέχνασμα τῆς Πλωτίνας (συζύγου τοῦ Τραϊανοῦ). Γιατὶ ἔφερε κρυφὰ κάποιον ποὺ ἔκανε ὅτι ἦταν ὁ Τραϊανὸς καὶ μίλησε μὲ ἀσθενικὴ φωνή.

 

Οἱ Ἕλληνες τὸν θεοποίησαν κατὰ παραγγελία τοῦ Ἁδριανοῦ, καὶ διακήρυξαν ὅτι χρησμοὶ δόθηκαν μέσῳ τοῦ Ἀντίνοου, ἀλλὰ αὐτοί, ὅπως οἱ περισσότεροι λένε, συνετέθησαν ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Ἁδριανό.

 

Ἦταν πάντα ἕτοιμος νὰ ἀκούσει ὅ,τι λεγόταν γιὰ τοὺς φίλους του, καὶ στὸ τέλος τοὺς συμπεριφέρθηκε ὅλους σχεδὸν ὡς ἐχθρούς, ἀκόμη καὶ τοὺς πιὸ στενοὺς καὶ μάλιστα ἐκείνους τοὺς ὁποίους εἶχε ἀνυψώσει στὶς ὑψηλότερες τιμές, ὅπως τὸν Ἀττιανὸ καὶ τὸν Νέπωνα καὶ τὸν Σεπτίκιο Κλάρο. Ὁ Εὐδαίμων, γιὰ παράδειγμα ποὺ ἦταν συνεργός του στὴν ἀπόκτηση τῆς ἐξουσίας, καταδικάστηκε στὴν φτώχεια. Ὁ Πωλαῖνος καὶ ὁ Μάρκελλος ὁδηγήθηκαν σὲ αὐτοκτονία. Ὁ Ἡλιόδωρος ὑπέστη ἀπὸ τὸν Ἁδριανὸ ἐπίθεση μὲ ἕνα πολὺ συκοφαντικὸ κείμενο. Τὸν Τιτιανὸ ἐπέτρεψε νὰ κατηγορηθεῖ ὡς συνεργὸς σὲ μιὰ ἀπόπειρα νὰ ἁρπάξει τὴν ἐξουσία, καὶ αὐτὸς ὑπέστη προγραφή. Ὁ Οὐμμίδιος Κουαδράτος, ὁ Κατίλιος Σεβῆρος καὶ ὁ Τοῦρμπο διώχθηκαν μὲ ζέση. Καὶ προκειμένου νὰ ἐμποδίσει τὸν Σερβιανό, τὸν ξάδερφό του, ἀπὸ τὸ νὰ ἐπιβιώσει, τὸν ἐξανάγκασε νὰ αὐτοκτονήσει ἂν καὶ ὁ ἄνδρας αὐτὸς ἦταν 90 χρόνων. Μάλιστα ἔπαιρνε ἐκδίκηση καὶ κατὰ ἀπελεύθερων καὶ ἐνίοτε καὶ στρατιωτῶν. [...] Συνήθιζε νὰ ὑποβάλλει τοὺς δασκάλους τῶν τεχνῶν αὐτῶν (ποίηση) σὲ σάτιρα, περιφρόνηση, καὶ ἐξευτελισμό.

 

Στὴν ἀστρολογία, θεωροῦσε τὸν ἑαυτό του τόσο ἱκανό, ὥστε στὶς Καλένδες τοῦ Ἰανουαρίου (1η τοῦ μήνα) προέβλεπε ὅλα ὅσα θὰ συνέβαιναν στὸν ἴδιο σὲ ὁλόκληρο τὸ ἔτος, καὶ κατὰ τὸ ἔτος ποὺ πέθανε, ἔγραψε τὰ πάντα τὰ ὁποῖα θὰ ἔκανε μέχρι τὴν ὥρα τοῦ θανάτου του.

 

Ἀντιπαθοῦσε τὶς ξένες λατρεῖες, ἀλλὰ τηροῦσε τὶς ἐντόπιες ρωμαϊκὲς κατὰ τὸν πιὸ σχολαστικὸ τρόπο.

 

Καταδίκασε πολλοὺς ἄλλους σὲ θάνατο εἴτε δημόσια εἴτε μὲ συνωμοσία, καὶ πράγματι, ὅταν ἡ γυναίκα του Σαβίνα πέθανε, ἡ φήμη ποὺ γεννήθηκε ἦταν ὅτι ὁ αὐτοκράτορας τῆς εἶχε δώσει δηλητήριο.

 

Μισούμενος ἀπὸ ὅλους, ἐτάφη στὸ Puteoli σὲ ἕνα κτῆμα ποὺ ἀνῆκε στὸν Κικέρωνα.

Πρὶν πεθάνει [...] Ἔδωσε ὁδηγίες ὅτι πάρα πολλοὶ ἄλλοι ποὺ ἦταν ἔνοχοι γιὰ ἐλαφρὰ ἀδικήματα θὰ ἐκτελοῦνταν.

 

Πολλὰ εἰπώθηκαν ἐναντίον του μετὰ τὸ θάνατό του, ἀπὸ πολλούς. Ἡ σύγκλητος ἐπιθυμοῦσε νὰ μηδενίσει τὶς πράξεις του (damnatio memoriae) καὶ θὰ ἀπεῖχε ἀπὸ τὸ νὰ τὸν θεοποιήσει ἐὰν δὲν ζητοῦσε ὁ Ἀντωνίνος Πίος τὴ θεοποίηση.

 

Historia Augusta, 1.2.4, 1.2.7-8, 1.4.5, 1.4.10, 1.14.7, 1.15.2-11, 1.16.7, 1.22.10, 1.23.8-9, 1.25.7-8, 1.27.1-2.