Ἑλλάς, Τουρκία, Συμμαχία

Ὁ δὲ Μαυρδοκορδᾶτος […] ἀπηύθυνε συγχρόνως σχεδὸν τῇ 8/20 Αὐγούστου ἐπίσημον πρὸς τὸν Γεώργιον Κάνιγγ ἐπιστολήν, [...] 

 

"Ἡ ἀνεξαρτησία αὕτη […] εἶναι ὁ μόνος τρόπος τοῦ νὰ ἱδρυθῇ ὁ φραγμός, ὃν ἀπαιτεῖ ἡ σωτηρία τῆς Εὐρώπης κατὰ τῆς κολοσσιαίας ῥωσικῆς δυνάμεως. Ἄλλοτε τὸ ὀσμανικὸν κράτος ἀπετέλει τὸν φραγμὸν ἐκεῖνον, ἀλλ’ ἡ παροῦσα τῶν Ἑλλήνων πάλη κατ’ αὐτοῦ ἀπέδειξεν ἀποχρῶντος ὅτι τὸ ὀσμανικὸν κράτος δὲν δύναται τοῦ λοιποῦ νὰ ἐκπληρώσῃ τὴν ἐντολὴν ταύτην· καὶ ἐπειδὴ οἱ Ἕλληνες, εἰ καὶ τοσοῦτον ἔτι εὐάριθμοι, ἀνεδείχθησαν ἱκανοὶ νὰ ἀνθέξωσιν εἰς αὐτό, δῆλον ὅτι ἡ Πρόνοια ἀνατίθησι τὸ ἔργον εἰς αὐτοὺς καὶ ὅτι ἡ Εὐρώπη δύναται ν’ ἀναπαυθῇ ἐπ’ αὐτῶν καὶ ἐπὶ τῆς Ἑλλάδος, ἐλευθέρας καὶ ἀνεξαρτήτου γενομένης. Ἡ ὑμετέρα ἐξοχότης θέλει συμφωνήσει μετ’ ἐμοῦ ὅτι ἡ ὀσμανικὴ Πύλη συμπυκνωθεῖσα ἐν Ἀσίᾳ καὶ παύσασα τοῦ νὰ ἐξασθενῆται ὑπό τε τῶν ἀδιακόπων στάσεων τῶν Ἑλλήνων καὶ τῆς ἀπαραιτήτου συντηρήσεως στρατιωτικῶν δυνάμεων ἐν Ἑλλάδι (ἧς ἡ ὑποταγὴ οὐδέποτε ὑπῆρξεν ἀποτέλεσμα συνθήκης τινὸς ἢ πράξεως οἱασδήποτε δυναμένης νὰ νομιμοποιήσῃ τὴν τουρκικὴν κυριαρχίαν) θέλει προσλάβει δύναμιν πλείονα τῆς παρούσις, καὶ ὅτι ἡ Ἑλλὰς θέλει ἀποβῆ θᾶσσον ἢ βράδιον ἡ φυσικὴ τῆς Πύλης σύμμαχος, ἅμα ἡ τελευταία αὕτη γνωρίσῃ κάλλιον τὰ συμφέροντα αὑτῆς. Ἐντεῦθεν δὲ Ἀγγλία, Πύλη καὶ Ἑλλὰς δὲν θέλουσιν ἀποτελεῖ εἰμὴ μίαν οὕτως εἰπεῖν Δύναμιν κατέναντι τῆς Ῥωσίας καὶ ὡς ἐκ τῆς ἑνώσεως ταύτης ἡ Ἀγγλία θέλει προσλάβει μείζονα πάσης ἄλλης ἐγγύησιν κατὰ τῶν ἀποπειρῶν ὅσας ἡ Ῥωσία καὶ ἄλλη οἱαδήποτε ἐν Εὐρώπῃ Δύναμις θέλουσι μετ’ οὐ πολὺ βεβαίως ἐπιχειρήσει, ἵνα βλάψωσι τὴν ἀγγλικὴν κυριαρχίαν καὶ ἐμπορίαν ἐν τῇ Ἰνδικῇ. Ἑνὶ λόγῳ εἶμαι πεπεισμένος ὅτι ἡ σωτηρία τῆς Εὐρώπης καὶ τὸ συμφέρον τῆς Ἀγγλίας ἀπαιτοῦσι τὴν ἐν Ἑλλάδι ἵδρυσιν κράτους ἀνεξαρτήτου καὶ κυβερνήσεως ἰσχυρᾶς".

 

Κ. Παπαρρηγόπουλος, Τὰ διδακτικώτερα πορίσματα τῆς ἱστορίας τοῦ ἑλληνικοῦ ἔθνους, Ἀθήνα 1899, σσ. 719-720.

Ὁ ἀρχιεπίσκοπος Παρισιοῦ γιὰ τὰ αἴτια τοῦ Κριμαϊκοῦ πολέμου

Ὁ ἀρχιεπίσκοπος Marie Dominique Auguste Sibour (1848-1857) σὲ δυὸ ὁμιλίες του γιὰ τὸν Κριμαϊκὸ πόλεμο:

Στην πρώτη:

Μιὰ νέα βαρβαρότητα, ποὺ διαπράττεται ἀπὸ πολιτισμένους ἄνδρες μᾶς ἀπειλεῖ. Ὁ Χριστιανισμὸς ποὺ διεφθάρη ἀπὸ τὸν Φώτιο* ἔχει καταστήσει τὴν Πίστη δούλη ἑνὸς ἰσχυροῦ ἡγεμόνα. Αὐτὸς σήμερα τὴν κάνει ἐργαλεῖο μιᾶς φιλοδοξίας ποὺ δὲν ἔχει ὅρια. Θέλει νὰ ὑποτάξει τὰ πάντα, ψυχὴ καὶ σώμα, στὴν ψεύτικη ὀρθοδοξία του. Ἐὰν αὐτὸς ὁ κολοσσὸς στεκόταν στὸ Βόσπορο, μὲ τὸ ἕνα πόδι στὴν Εὐρώπη καὶ τὸ ἄλλο στὴν Ἀσία, τότε ἡ καταστροφὴ τῶν ἐθνῶν θὰ εἶχε ὁλοκληρωθεῖ... Τὸ νὰ σταματήσει ἡ προέλαση τοῦ βόρειου Γίγαντα, τὸ νὰ περιοριστεῖ καὶ νὰ συγκρατηθεῖ ἡ ἰσχύς του, αὐτὸ εἶναι ζήτημα ζωῆς καὶ θανάτου γιὰ τοὺς πολιτισμένους λαούς, γιὰ τὴν Ἐκκλησία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ γιὰ τὴν ἀληθινὴ Ὀρθοδοξία. Αὐτὸς εἶναι ὁ πραγματικὸς καὶ σπουδαῖος λόγος, λόγος προερχόμενος ἀπὸ τὴ θεία πρόνοια, γιὰ τὴν ἐκστρατεία ποὺ γίνεται. Καὶ γι' αὐτὸ ὀνομάζουμε ἱερὸ πόλεμο τὸν πόλεμο αὐτὸν. Γιὰ τὸν ὁποῖο, οἱ στρατιῶτες μας θὰ εἶναι ἱκανοὶ νὰ ἐπαναλάβουν τὴν κραυγὴ τῶν πατέρων μας: Τὸ θέλει ὁ Θεός! (Deus vult)

Στὴ δεύτερη:

Ὁ πόλεμος ποὺ πρόκειται νὰ κάνει (ἡ Γαλλία) ἐναντίον τῆς Ρωσίας δὲν εἶναι πολιτικός, ἀλλὰ ἱερὸς πόλεμος. Δὲν εἶναι πόλεμος κράτους πρὸς κράτος, λαοῦ πρὸς λαό, ἀλλὰ μόνο ἕνας πόλεμος θρησκευτικός. Ὅλοι οἱ ἄλλοι λόγοι που παρουσιάστηκαν ἀπὸ τὶς κυβερνήσεις εἶναι, γιὰ νὰ τὸ καταλάβουμε, μόνο προφάσεις. Ἀλλὰ ἡ πραγματικὴ αἰτία τοῦ πολέμου αὐτοῦ, ἡ αἰτία ποὺ εὐχαριστεῖ τὸ Θεό, εἶναι ἡ ἀνάγκη νὰ ἀπωθήσουμε τὸ λάθος τοῦ Φώτιου*, νὰ τὸ δαμάσουμε, νὰ τὸ συντρίψουμε. Αὐτὸς εἶναι ὁ πραγματικὸς στόχος αὐτῆς τῆς νέας σταυροφορίας καὶ αὐτοὶ ἦταν οἱ στόχοι καὶ ὅλων τῶν ἄλλων σταυροφόρων, ὅσο κι ἂν δὲν τὸ ὁμολογοῦσαν δημόσια.

 

* Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Φώτιος Α΄ (858-867, 877-886), ἐναντιώθηκε στὸ φιλιόκβε.