Δευτέρα 16 Σεπτεμβρίου 2019

Σλαβικὲς λέξεις στὸ χωριό.


Σλαβικῆς προέλευσης λέξεις ποὺ θυμᾶμαι ἀπὸ τοὺς παπποῦδες μου καὶ τοὺς γονεῖς μου καὶ τὶς βρῆκα στὸ ἄρθρο αὐτό, τὸ ὁποῖο περιέχει καὶ μερικὲς ἄλλες λέξεις τοῦ χωριοῦ, ὄχι πολλές, τὶς ὁποῖες ὅμως δὲ θυμᾶμαι νὰ ἄκουσα νὰ χρησιμοποιοῦνται:
-ἀβραϊά (δὲν γνώριζα τί σήμαινε, μᾶλλον κάτι σὲ «στὴν ἄκρη»)
-βλιούσκα (βιλιούσκα στὸ ἄρθρο), τὸ πιρούνι. Ὁ παππούς μου ἔλεγε τῶν παιδιῶν του νὰ μὴ τὸ χρησιμοποιοῦν, ἔτσι μοῦ εἶπε ἡ μητέρα μου.
-βερβερίτσα (βιρβιρίτσα στὸ ἄρθρο), σκίουρος.
-γκόρτσα (πλ. τοῦ γκόρτσου), ἀχλάδια ἄγρια.
-γκουστουρίτσα (γκουστιαρίτσα στὸ ἄρθρο), σαύρα, μικρή.
-γκριώνω, (γκιριλώνω στὸ ἄρθρο), πνίγω.
-κογκούλι (κόγκουλ), ποὺ δὲν εἶχα καταλάβει ὅμως τί σήμαινε.
-κόλιαντα, τὰ γνωστά μας κάλαντα.
-κοπάνα, ἡ (κουπάνα στὸ ἄρθρο), ἡ σκάφη.
-κρέχτος (κρέχτους, στὸ ἄρθρο), δροσερός. Κρέχτο εἶναι τὸ νερό.
-λίγκαβος (λίγκαβους, στὸ ἄρθρο) βρώμικος. Τὸ θυμᾶμαι νὰ τὸ λένε γιὰ ροῦχα ἀλλὰ καὶ ἀνθρώπους.
-λουζιάσ’κα, ἀόριστος (λουζγιάζου, στὸ ἄρθρο), τά ‘χασα, μπερδεύτηκα.
-μπράτιμος (μπράτιμους, στὸ ἄρθρο), φίλος τοῦ γαμπροῦ, κάνει διάφορες δουλειὲς στὸ τραπέζι φορώντας ἄσπρη ποδιά. Μοῦ φαινόταν ἀστεῖο, ὅταν ἤμουν μικρός.
-σκαρκάλ, ἔντομο (στὸ ἄρθρο λέει ὅτι στὸ χωριὸ σήμαινε τὴν ἀκρίδα, ἀλλὰ δὲν θυμᾶμαι ἀκριβῶς).
-σκράπα, θυμᾶμαι μόνο ὅτι τὴν ἔλεγαν, σημαίνει σκορπιός, καὶ τέτοιους δὲν εἶδα ποτὲ στὸ χωριό.
-ροποτάω/ρουπουτῶ (τρουπουτῶ, στὸ ἄρθρο). «Τὰ ποντίκια ροποτοῦν / ροποτοῦσαν» στὸ διάστημα μεταξὺ ταβανιοῦ καὶ σκεπῆς, στὸ πατρικὸ τοῦ πατέρα. Εἶναι καὶ βλάχικο.
Σλάβους κ.λπ. δὲν εἴχαμε στὸ χωριό, τουλάχιστον κατὰ τὸν 18ο καὶ 19ο αἰ. μὲ βάση τὰ γραπτὰ ἀρχεῖα, ἕνα χωριὸ ποὺ ὑπάρχει κάτι παραπάνω ἀπὸ 500 χρόνια (1515, ἡ πρώτη γραπτὴ μνεία). Οὔτε ἐμφανίστηκε ποτὲ ἡ βουλγαρικὴ Ἐξαρχία. Ἄλλωστε, οἱ παραπάνω λέξεις εἶναι λιγοστές. Μὲ ἑλληνικὰ σχολεῖα (τριτάξιο γυμνάσιο, παρθεναγωγεῖα κ.λπ.) κατὰ καιροὺς στὴν Τουρκοκρατία μετὰ τὸ 1699, ἡ «σλαβικότητα» τῶν ὀνομάτων, πέρα ἀπὸ μὴ συνειδητή, ἦταν κάτι τὸ ἐξωτικό, εἰδικὰ γιὰ μένα ὅταν ἄκουγα αὐτὲς τὶς λέξεις. Τόσο ἐξωτικὸ ὅσο τὸ «χλιάρ’» ποὺ δὲν εἶναι ἄλλο ἀπὸ τὸ ἀρχαιοελληνικὸ κοχλιάριον.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.