Ἡ μνήμη τῶν ἐθνῶν: Πέρσες

Κατὰ τὸν δέκατο χρόνο ἀπὸ τὰ συνολικὰ δεκατρία ἔτη βασιλείας τοῦ Μάρκου Αὐρήλιου Σεβήρου Ἀλέξανδρου (ξαδέλφου τοῦ Ἡλιογάβαλου, 222-235),

ἔφτασαν ἀπροσδόκητα ἐπιστολὲς ἀπὸ τοὺς κυβερνῆτες τῆς Συρίας καὶ τῆς Μεσοποταμίας ποὺ ἔλεγαν ὅτι ὁ Ἀρταξάρης, ὁ βασιλιὰς τῶν Περσῶν, εἶχε νικήσει τοὺς Πάρθους, εἶχε καταλύσει τὸ ἀνατολικὸ βασίλειό τους καὶ εἶχε σκοτώσει τὸν Ἀρτάβανο, τὸν προηγούμενο μεγάλο βασιλιὰ ποὺ φοροῦσε τὰ δύο στέμματα, ὑποτάσσοντας ὅλους τοὺς γειτονικοὺς βαρβαρικοὺς λαοὺς καὶ κάνοντάς τους φόρου ὑποτελεῖς. Δὲν ἀρκεῖται ὅμως σ' αὐτά, ἔλεγαν ἀκόμη οἱ ἐπιστολές, οὔτε μένει στη μέσα ἀπὸ τὸν ποταμὸ Τίγρη περιοχή, ἀλλὰ πέρασε τὴν ὄχθη ποὺ ἀποτελεῖ τὸ σύνορο τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίας, εἰσέβαλε στὴ Μεσοποταμία καὶ ἀπειλεῖ τὴ Συρία. Πιστεύει ὅτι ὅλη ἡ ἀπέναντι ἀπὸ τὴν Εὐρώπη στεριὰ ποὺ βρίσκεται ἀνάμεσα στὸ Αἰγαῖο πέλαγος καὶ τὴ θάλασσα τῆς Προποντίδας, ποὺ ὁλόκληρη ὀνομάζεται Ἀσία, εἶναι δική του, δοσμένη ἀπὸ τοὺς προγόνους του, καὶ γι' αὐτὸ θέλει νὰ τὴν ἀνακτήσει γιὰ λογαριασμὸ τῆς περσικῆς αὐτοκρατορίας. Ἔλεγε ὅτι ἀπὸ τὸν Κύρο, ποὺ πρῶτος ἔδωσε τὸ βασίλειο αὐτὸ ἀπὸ τοὺς Μήδους στοὺς Πέρσες, μέχρι τὸν Δαρεῖο, τὸν τελευταῖο βασιλιὰ τῶν Περσῶν, τὴν ἐξουσία τοῦ ὁποίου κατέλυσε ὁ Ἀλέξανδρος ὁ Μακεδόνας, ὅλη ἡ περιοχὴ μέχρι τὴν Ἰωνία καὶ τὴν Καρία διοικοῦνταν ἀπὸ Πέρσες σατράπες. Ἔτσι, ἦταν δίκαιο νὰ ἀποκαταστήσει καὶ πάλι γιὰ τοὺς Πέρσες ὁλόκληρη τὴν αὐτοκρατορία τὴν ὁποία εἶχαν παλαιότερα.

Καθὼς ὁ Ἀρταξάρης δὲν ἔμεινε στὰ λόγια ἀλλὰ ἄρχισε τὶς ἐπιδρομὲς στὴ Συρία, ὅπως ἦταν φυσικὸ ὁ Ἀλέξανδρος πραγματοποίησε ἐπιστράτευση καὶ ἔφτασε μὲ τὸ στρατό του στὴν Ἀντιόχεια. Ἀπὸ ἐκεῖ ἔστειλε πρεσβεία στὸν Πέρση βασιλιά, τὴν ὁποία αὐτὸς ἔδιωξε. Μάλιστα, ὁ Ἀρταξάρης ἔστειλε δική του πρεσβεία στὴν Ἀντιόχεια:

Οἱ πρέσβεις διαμήνυσαν ὅτι ὁ μεγάλος βασιλιὰς Ἀρταξάρης διατάζει οἱ Ρωμαῖοι καὶ ὁ ἄρχοντάς τους νὰ ἐγκαταλείψουν τὴ Συρία καὶ ὁλόκληρη τὴν Ἀσία ἀπέναντι ἀπὸ τὴν Εὐρώπη, καὶ ν' ἀφήσουν τοὺς Πέρσες νὰ κυβερνοῦν μέχρι τὴν Ἰωνία καὶ τὴν Καρία καὶ τοὺς λαοὺς ποὺ ὑπάρχουν μεταξὺ Αἰγαίου καὶ Προποντίδας – προγονικὲς κτήσεις τῶν Περσῶν.

Ἡρωδιανός, 6.2.1-3 καὶ 6.4.5 (ἔκδ. C. Lucarini, μτφ. Κάκτος).

Ἡ πολὺ σύντομη ἐκδοχὴ τοῦ Δίωνα Κάσσιου, στὸ τέλος τοῦ ἔργου του, 80.4.1 (ἔκδ. Dindorf):

Καυχήθηκε ὅτι θὰ ξαναπάρει ὅσα οἱ πάλαι Πέρσες κάποτε κατεῖχαν, μέχρι τῆς Ἑλληνικῆς θαλάσσης (τοῦ Αἰγαίου), καὶ ἰσχυρίστηκε ὅτι αὐτὴ ἦταν ἡ νόμιμη κληρονομιά του ἀπὸ τοὺς προπάτορές του.

563 χρόνια μετὰ τὴν κατάλυση τοῦ ἀρχαίου περσικοῦ βασιλείου ἀπὸ τὸν Μ. Ἀλέξανδρο, οἱ Πέρσες θεωροῦσαν δίκαιη τὴν ἐπανάκτηση ὅλων τῶν ἐδαφῶν τῆς παλαιᾶς αὐτοκρατορίας τους. Τὸ τελικὸ ἀποτέλεσμα τοῦ πολέμου ἦταν θετικὸ γιὰ τοὺς Ρωμαίους, ἀφοῦ οἱ Πέρσες περιορίστηκαν στὶς περιοχὲς ποὺ ἔλεγχαν πρὶν ἀπὸ τὸν πόλεμο. Ὡστόσο, τοὺς ἑπόμενους αἰῶνες οἱ Πέρσες συνέχισαν τὴν ἐπιθετική τους πολιτική, μέχρι τὶς ἀρχὲς τοῦ 7ου αἰ., ὅταν ἀντιμετωπίστηκαν ἀπὸ τὸν Ἡράκλειο. Δυὸ φορὲς προηγουμένως, νίκησαν τοὺς στρατοὺς τοῦ Βαλεριανοῦ καὶ τοῦ Ἰουλιανοῦ. Ὁ Καίσαρας Γαλέριος ὡστόσο κατάφερε μεγάλες νίκες, ποὺ ἀπεικονίζονται στὰ ἀνάγλυφα τῆς Καμάρας στὴ Θεσσαλονίκη.

Πηγή wikipedia λῆμμα "Αψίδα του Γαλερίου"

 

Στὴν παρακάτω εἰκόνα, φαίνεται ὁ αὐτοκράτορας Βαλεριανὸς ὡς ἱπποκόμος τοῦ Σαπώρη Α'. 

Πηγή wikipedia 

("Valerian (emperor)")

 

Στὴ ἑπόμενη εἰκόνα, φαίνεται ὁ Ἰουλιανὸς νεκρὸς στὸ ἔδαφος, πάνω του στὰ δεξιὰ τὸν πατᾶ στὸ κεφάλι ὁ Σαπώρης Β', καὶ ὁ περσικὸς θεὸς Μίθρας (τὴ λατρεία τοῦ ὁποίου εὐνοοῦσε ὁ Ἰουλιανός) καὶ ὁ θεὸς Ὡρομάζης (Ἀχούρα Μάσδα) δίνουν στὸν Σαπώρη Β' διάφορα σύμβολα τῆς ἐξουσίας.

 

Πηγή: wikipedia

("Julian's Persian expedition")