Αρχαίοι φιλόσοφοι και σεξουαλικότητα. Μαρτυρίες.

Πυθαγόρας

(ο Πυθαγόρας) τους είπε μάλιστα να προσέχουν και τούτο: να έχουν σχέσεις μονάχα με τους συζύγους τους […] αν όμως (η γυναίκα) έρθει σε συνουσία με άλλον άνδρα (όχι  το σύζυγό της), ο θεός δε θα τη συγχωρέσει […] (Ο Πυθαγόρας έλεγε ότι) οι πόνοι είναι καλό, ενώ οι ηδονές από κάθε πλευρά κακό˙ διότι, αφού γεννηθήκαμε για να τιμωρηθούμε, πρέπει να τιμωρούμαστε […] Το μικρό αγόρι πρέπει ν’ ανατρέφεται μ’ αυτόν τον τρόπο, ώστε να μην αναζητά κατά τα πρώτα του 20 έτη την συνουσία […] (οι Πυθαγόρειοι) θεωρούσαν ότι πρέπει να περισταλούν όλες οι παρά φύση γεννητικές λειτουργίες καθώς και αυτές που γίνονται με ακόλαστο τρόπο και να παραμείνουν όσες γίνονται με σωφροσύνη και νομιμότητα, όσες δηλαδή στοχεύουν στην τεκνοποιία.

Ιάμβλιχος, Περί του πυθαγορικού βίου, 48, 55, 85, 210.

 

Δημόκριτος

Η ανατροφή των παιδιών είναι κάτι το αβέβαιο. Αν δηλαδή πετύχει, τότε είναι γεμάτη αγώνες και φροντίδες· αν όμως αποτύχει, δεν μπορεί να το ξεπεράσει καμία άλλη οδύνη.

Μου φαίνεται ότι δεν χρειάζεται να αποκτούμε παιδιά· διότι στην απόκτηση των παιδιών βλέπω πολλούς και μεγάλους κινδύνους και πολλές στενοχώριες, ενώ λίγα είναι τα ευεργετήματα κι αυτά μάλιστα μόνον μικρά και αδύνατα.

Diels – Kranz, Δημόκριτος B 275 - 276.

 

Πλάτων

Μπορεί πάντως, με τη βοήθεια του θεού, να καταφέρουμε να επιβάλουμε το ένα από τα δύο πρότυπα σεξουαλικής συμπεριφορά. Να μην έχει κανείς σχέσεις με οποιαδήποτε ελεύθερη γυναίκα εκτός από τη σύζυγό του και να μην κάνει νόθα παιδιά […] να θεσπιστεί κανονισμός για τον άνδρα που έχει σχέσεις με κάποια γυναίκα, που αγόρασε ή απέκτησε με οποιονδήποτε τρόπο, εκτός από τη νόμιμη σύζυγό του, ο οποίος θα του επιβάλλει να την κρατήσει κρυφή από όλους τους άλλους.

Αν το ζευγάρι έχει κάνει παιδιά σύμφωνα με τους νόμους και ο άντρας έχει σχέσεις με άλλη γυναίκα ή η γυναίκα με άλλον άντρα, ενώ εξακολουθούν να βρίσκονται σε ηλικία τεκνοποιίας, οι ένοχος θα υποστεί την ίδια ποινή με εκείνους που μπορούν ακόμα να τεκνοποιήσουν.

Ξέρω κάποιο τρόπο για να επιβάλω τον νόμο που επιτρέπει τη σεξουαλική επαφή μόνο για λόγους τεκνοποιίας και απαγορεύει όχι μόνο τις σεξουαλικές σχέσεις στις οποίες σκοτώνεται σκόπιμα το ανθρώπινο γένος, αλλά και τη σπατάλη του σπέρματος πάνω σε πέτρες και χώματα, όπου δε θα ριζώσει ποτέ και δε θα δημιουργήσει νέους ανθρώπους. Πρέπει να αποφεύγουμε ακόμα και το θηλυκό έδαφος, στο οποίο δε θέλουμε να φυτρώσει ο σπόρος μας.

Νόμοι 841d-e, 784e, 838e-839a.

 

Μπορεί πάντως, με τη βοήθεια του θεού, να καταφέρουμε να επιβάλουμε το ένα από τα δύο πρότυπα σεξουαλικής συμπεριφορά. Να μην έχει κανείς …. άγονη σεξουαλική επαφή με αρσενικούς. Η δεύτερη περίπτωση είναι να απαγορευτεί ολοκληρωτικά η παιδεραστία

Ας υποθέσουμε τώρα ότι εγκρίνουμε ένα νόμο που θεωρεί αυτές τις συνήθειες [την ομοφυλοφιλία και παιδεραστία] ευχάριστες και καθόλου ανήθικες. Αυτό πόσο θα μπορούσε να συμβάλει στην αρετή; Κανείς δε θα το παραδεχτεί αυτό – μάλλον το αντίθετο. Όλοι θα κατηγορήσουν εκείνο που υποκύπτει στην αδυναμία του και θα κατακρίνουν τον θηλυπρεπή σύντροφό του, που παίζει το ρόλο της γυναίκας. Ποιος λοιπόν, για το θεό, μπορεί να θεσπίσει τέτοιο νόμο; Σας διαβεβαιώνω, κανείς

Πρέπει να θυμάστε πάντα ότι, όταν ζευγαρώνει ο άντρας με τη γυναίκα, για να κάνουν παιδί, η ηδονή που νοιώθουν είναι απόλυτα φυσική. Η ομοφυλοφιλική όμως επαφή είναι παρά φύσιν και διαπράττεται επειδή άντρες και γυναίκες δεν μπορούν να συγκρατήσουν την επιθυμία τους για ηδονή.

Νόμοι, 841d-e, 836de, 636c

 

Αριστοτέλης

Άλλες τέτοιες ροπές είναι προϊόντα νοσηρών καταστάσεων ή συνήθειες όπως [...] καθώς επίσης και οι ερωτικές σχέσεις μεταξύ ανδρών. Διότι αυτού του είδους οι ερωτικές σχέσεις σε άλλους προκαλούνται από κάποια φυσική διαστροφή, και σε άλλους από συνήθεια, όπως στην περίπτωση εκείνων που υπήρξαν θύματα ασελγείας κατά την παιδική τους ηλικία.

Ηθικά Νικομάχεια, 1148b, 27-30.

 

Διογένης Λαέρτιος

όταν είδε θηλυπρεπή νέο, τού είπε «δεν ντρέπεσαι, να έχεις για τον εαυτό σου χειρότερη γνώμη απ’ αυτή που έχει η φύση; Αυτή σε έκανε άντρα κι εσύ αναγκάζεις τον εαυτό σου να γίνει γυναίκα»

(«Ἰδών ποτε νεανίσκον θηλυνόμενον, "οὐκ αἰσχύνῃ," ἔφη, "χείρονα τῆς φύσεως περὶ σεαυτοῦ βουλευόμενος; ἡ μὲν γάρ σε ἄνδρα ἐποίησε, σὺ δὲ σεαυτὸν βιάζῃ γυναῖκα εἶναι.")

Διογένης Λαέρτιος, VI, 65

 

Επίκουρος

ο σοφός δε θα συνευρεθεί με γυναίκα, με την οποία οι νόμοι απαγορεύουν κάτι τέτοιο. [...] Οι Επικούρειοι πιστεύουν ότι ο σοφός δε θα ερωτευτεί. Ακόμη, ότι ο έρωτας δεν είναι θεόπεμπτος. [...] Η συνουσία ποτέ δεν ωφέλησε˙ καλό θα ήταν και να μην έβλαπτε.

Διογένης Λαέρτιος, X, 118.

 

Μουσώνιος

χρὴ μόνα μὲν ἀφροδίσια νομίζειν δίκαια τὰ ἐν γάμῳ καὶ ἐπὶ γενέσει παίδων συντελούμενα, ὅτι καὶ νόμιμά ἐστιν˙ τὰ δὲ γὲ ἡδονὴν θηρώμενα ψιλὴν ἄδικα καὶ παράνομα, κἂν ἐν γάμῳ ᾗ

Περί Αφροδισίων, έκδ. O. Hense, σσ. 63-64.

 

Επίκτητος

Όσο για τα αφροδίσια, πρέπει να μείνεις αγνός πριν το γάμο, αλλά αν είναι ανάγκη να γευτής την ηδονή, πράξε μόνο ό,τι είναι νόμιμο.

Εγχειρίδιο, 33.8

 

Πλούταρχος

Για τούτο οι σύζυγοι αυτό πρέπει να αντιμετωπίζουν με μεγαλύτερη ευλάβεια, μένοντας αγνοί από κάθε ανίερη και άνομη συναναστροφή μέ άλλους, να μη σπέρνουν εκεί απ’ όπου δεν θέλουν να φυτρώσει αλλά και, αν καρπίσει, ντρέπονται και προσπαθούν να το κρύψουν.

Γαμικά παραγγέλματα, 42 (144b).

Πρέπει να επιχειρούμε τους επιρρεπείς στις ηδονές και τους αδιάφορους στις επιπλήξεις να δένουμε με το ζυγό του γάμου˙ γιατί αυτός είναι το ασφαλέστατο χαλινάρι της νεότητας.

Περί παίδων αγωγής, 19.

 

Μάρκος Αυρήλιος

Το σώμα δεν είναι παρά «ελεεινές σάρκες, λάσπη και κόκκαλα»

Εις εαυτόν, 2.2.2

 

Κέλσος

μόνο αν κάποιος αποστρέψει τα μάτια της ψυχής του από τη σάρκα θα δει τον θεό

(ἐὰν σαρκὸς ἀποστραφέντες ψυχῆς ὀφθαλμοὺς ἐγείρετε… μόνον οὕτως τὸν θεὸν ὄψεσθε).

Λόγος Αληθής, 7.36.

 

Πλωτίνος

Ο Πλωτίνος μισούσε το ότι είχε σώμα.

Πορφύριος, Περὶ τοῦ Πλωτίνου Βίου, 1,2

 

Πορφύριος

Πρέπει να απορρίψουμε τους πολλούς χιτώνες της ψυχής μας, και τούτον τον ορατό και σάρκινο, επειδή συνδέονται με το δέρμα μας.

Επειδή όλα τα πάθη είναι ασφαλώς αισχρά, πρέπει να τα αποφεύγωμε όλα, όπως ακριβώς τα αφροδίσια.

Οι ερωτικές πράξεις μιαίνουν. …] Τα αφροδίσια πάθη και οι σχέσεις αυτές μολύνουν οπωσδήποτε˙ το ίδιο και οι ονειρώξεις, διότι αναμιγνύεται η ψυχή με το σώμα και έλκεται προς την ηδονή, πράγμα που φέρει και διάσπαση της ενότητάς της. Αλλά τα πάθη της ψυχής μιαίνουν και με τη σύμμειξη του αλόγου στοιχείου που επιφέρουν, επειδή εκθηλύνεται το είναι του άρρενος.

Περί αποχής εμψύχων, 1.31, 1.41, 4.20.

Η συνουσία μεταξύ ανδρών μολύνει, επειδή οδηγεί στην απονέκρωση του σπέρματος και σε παρά φύσιν ένωση.

Περί αποχής εμψύχων, 4.20.

 

Υπατία

(Η Υπατία) έφτασε την κορυφή της ηθικής αρετής˙ παρέμεινε παρθένα.

Δαμάσκιος, Φιλόσοφος Ιστορία, 43A

 

Πρόκλος (σχολάρχης της νεοπλατωνικής Ακαδημίας)

Ο Πρόκλος έμεινε παρθένος σε όλη του τη ζωή.

Μαρίνος, Βίος Πρόκλου, 17.

 

Μαρίνος (σχολάρχης της νεοπλατωνικής Ακαδημίας)

[Ο Μαρίνος] παρέμεινε μέχρι να πεθάνει δίχως καμμία σεξουαλική επαφή.

Δαμάσκιος, Φιλόσοφος Ιστορία, 97B.

 

Ισίδωρος (σχολάρχης της νεοπλατωνικής Ακαδημίας)

Ενώ απαρνιόταν όλες τις αισθήσεις [ο Ισίδωρος] αποκήρυξε την αίσθηση της αφής περισσότερο από τις άλλες, γιατί είναι γήινη και στερεά, και τραβάει την ψυχή προς τα κάτω.

Δαμάσκιος, Φιλόσοφος Ιστορία, 12C.